Çene Düzeltme Ameliyatları (Ortognatik Cerrahi)
Çene Ameliyatı Nedir?
Ortognatik cerrahi, üst çene ve alt çene ilişkisi uyumlu olmayan hastalarda bu uyumsuzluğu gidermek için gerçekleştirilen çenelerin konumlarını olumlu yönde düzeltmek için uygulanan cerrahi bir işlemdir. Sadece tel tedavisinin yeterli olmadığı çok şiddetli uyumsuzluklar ile gelişimlerini tamamladığı için gecikmiş yetişkin hastaların tedavisinde cerrahi yöntemler kullanılmak zorunda kalınabilir. Bu nedenle cerrah ve ortodontistler ortognatik cerrahi hastalarının tedavilerini, birlikte yürütürler.
Çene Bozuklukları Yaşantımızı Nasıl Etkiler?
Çeneler arası uyumsuzluk nedeniyle hastalarda çiğneme, yeme, nefes alma ve konuşmada fonksiyonel problemler oluşabilir ve aynı zamanda yüz görünüşünü olumsuz yönde etkiler. Uzun dönemde çene eklemi hastalıklarına da yol açabilir. Özellikle çenelerin geride konumlanmasına bağlı olarak, uyku esnasında solunumun durması (uyku apnesi) ve horlama gibi daha hayati sorunlar ortaya çıkabilir. Bu hastaların bazıları Çene Cerrahisi, Kulak Burun Boğaz Cerrahisi ve Ortodonti uzmanlarıyla dikkatli bir şekilde değerlendirilerek ortognatik cerrahi yöntemleri ile çenelerin öne alınmasıyla tedavi edilebilir.
Ortognatik Çene Ameliyatı ile Ne Sağlanır?
Alt çenenin ileride olması yaşlı ve estetik olmayan görünüş bozukluğuna yol açar. Bu durum alt çenenin geri alınmasını sağlayan bir uygulama ile düzeltilebilir. Benzer şekilde üst çenenin fazla ileride veya geride olduğu durumlarda da çenenin konumu değiştirilerek hastaya daha rahat çiğneme ve konuşma kazandırılırken hastanın yüz görünümünde de düzelme elde edilmiş olur. Üst çenenin sarkık olmasına bağlı fazla diş eti görünümü düzeltilebilir ya da üst çene görünürlüğü azsa aşağı yönde hareket ettirilebilir.
Ameliyat Öncesinde Tel Tedavisi Gerekir mi? Ne Gibi Hazırlıklar Yapılmalıdır?
Ortodontist ve cerrah tarafından önce dişlerin pozisyonunu, konuşma, nefes alma ve çiğneme fonksiyonu değerlendirilir. Varsa hastanın gömülü 20 yaş dişleri ameliyattan en az 6 ay öncesinde çekilir. Dişlerin pozisyonunu ameliyata hazırlamak için cerrahi öncesinde 6 – 18 ay ortodontik tel tedavisi uygulanır. Toplam tedavi süresinin 2 yıl sürebileceği hastalara anlatılmalıdır.
Cerrahi işlem genel anestezi altında gerçekleştirildiğinden, hastanın bu duruma engel bir sağlık problemi olmadığından emin olmak amacıyla hasta çeşitli laboratuvar testleri ve kan tetkikleri yapılmak üzere Anestezi ve Reanimasyon Bölümü’ne yönlendirilir. Bu onay alındıktan sonra ameliyat randevu tarihi ayarlanır.
Ameliyat Sonrası Ne Beklenir?
Çeneler istenen konuma getirildikten sonra, çenelerin hareket etmesini önlemek için alt çene ve üst çene özel lastiklerle birkaç hafta birbirine bağlanabilir. Operasyon sonrası hastalar genel durumlarına göre 1-3 gün hastanede kalıp gözetim altında tutulabilirler. İlk 15 gün sıvı diyet önerilir ve ilaçları reçete edilip hastalar taburcu edilir. İyileşme hızına göre sonrasında sırasıyla püre kıvamında yiyecekleri (15 gün) ve ardından da yumuşak kıvamlı katı yiyecekleri (15 gün) tüketebilir. Hasta ameliyattan 6 hafta sonra normal beslenme düzenine geri dönebilir. Operasyon sonrası birkaç gün ağrı olabilir. Yüzde görülen şişlik (3 – 14 gün) nedeniyle hastalar rahatsızlık hissedebilir. Bu şişlik ilaçlar ve dışarıdan yapılan uygulamalar ile azaltılabilir. Çoğunlukla ağız dışında gözüken yara izi olmaz, tüm yaralar ağız içerisinde yer alır.
Operasyon Sırasında Karşılaşılan İstenmeyen Durumlar Nelerdir?
Genel anestezi riskleri dışında üst çene ameliyatları çoğunlukla sorunsuz geçer. Alt çenede farklı olarak kemik içerisinde yer alan sinirin zarar görmesi sonucunda alt dudak ve çene ucunda çoğunlukla birkaç haftadan birkaç aya kadar geçen uyuşukluk olabilir. Bu durum felç ile karıştırılmamalıdır. Dudağın ya da dilin hareketinde bir sorun görülmez, sadece bu bölgelerde uyuşukluk hissi oluşmaktadır ve bu durum dışarıdan bakıldığında anlaşılmamaktadır.
Uzun Dönemde Hastayı Bekleyen Durumlar Nelerdir?
Ortognatik Çene ameliyatlarının çoğunda, çenelerin yeni konumunda sabit kalabilmesi için küçük plak ve vidalar kullanılır. Bu plak ve vidalar dışarıdan bakıldığında görünmezler ve bir probleme neden olmadığı sürece çıkarılmalarına gerek yoktur. Ameliyat sonrasında çeneleri bir arada tutmak ve alt ve üst dişlerin en iyi şekilde konumlandırılabilmesi için 2-3 hafta ortodontik elastikler kullanılır. Ameliyatı takiben her yemekten sonra ve günde ortalama 4 kez diş bakımı sürdürülmelidir. Diş fırçalamanın yanı sıra reçete edilen gargara ile her fırçalamadan sonra gargara yapılmalıdır.