Çene Eklemi Hastalıkları

Çene eklemi nedir?

Çene eklemi, Temporomandibuler Eklem olarak adlandırılan kompleks bir yapıdır. Çene kemiğini kafatasına bağlayan bir menteşe olarak da değerlendirilebilir. Çiğneme ve konuşma fonksiyonları açısından oldukça büyük bir öneme sahiptir.

 

Çene eklemi hastalığı ne anlama gelmektedir?

Çene ekleminin fonksiyonunu tam olarak yapamaması ya da fonksiyonları esnasında hastanın ağrı veya rahatsızlık duymasına çene eklemi hastalıkları adı verilir. Bu fonksiyon eksikliği ya da rahatsızlık durumu hafif olabileceği gibi hastanın günlük aktivitelerini etkileyen, yaşam kalitesini düşüren bir şiddette de olabilir.

 

Çene eklemi neden hastalanır?

Çene ekleminin rahatsızlık sebepleri oldukça fazladır. Çene eklemi hastalıkları bir sebep ile ortaya çıkabileceği gibi birkaç etkenin beraber bulunması ile de oluşabilir. Günümüzde eklem rahatsızlıklarının çoğu normal olmayan (parafonksiyonel) alışkanlıklar ile ilgilidir. Bunların en yaygın olanı ise uykuda ya da gün içinde diş sıkmak ya da gıcırdatmak şeklindedir (Bruksizm). Bu tip alışkanlıklar dışında osteoartrit gibi hastalıklarda da eklem rahatsızlıkları izlenebilir.

Diş sıkma veya gıcırdatma alışkanlığı yaygın olarak stresli ile ilişkili olarak başlar. Bilinçaltında yer eden stres hastaların uyurken ya da gün içerisinde farkında olmadan dişlerini sıkmasına yol açabilir. Bu diş sıkma gıcırdatma tarzında olabileceği gibi sadece kenetleme tarzında da olabilir. Bu aşırı yüklenmeler eklem içi yapılara etki ederek, bir tür yastık görevi gören disk yapısının, eklem ile çalışma uyumunu bozabilir. En yaygın görülen belirti, hastaların sabah uyandığında yanaklarında ve şakaklarında hissettiği ağrı ve yorgunluktur. Gece boyunca aşırı çalışan çiğneme kaslarının muayenesinde hastalar ağrı ve hassasiyet hissederler. Hatta uzun süreli diş sıkması olan hastalarda çiğneme kasının büyümesi sonucu köşeli yüz de izlenebilmektedir. Bu hastaların ağız içi bulgularında ise dişlerin üst yüzeylerinde aşınma görülür. Buna ilaveten mine çatlakları da görülebilir. Gün içinde eklem bölgesinde ağrı, ağız açıklığında kısıtlılık, fonksiyon esnasında ağrı, kulakta dolgunluk hissi, ağız açıp kapatırken tıklama sesi (kliking), çıtırtı sesi, çenenin açık ya da kapalı kilitlenmesi bulunmaktadır.

 

Çene eklemi hastalıklarının tedavisi nasıl yapılır?

Çene eklemi hastalıkların birçok alt başlığı bulunmaktadır. Her eklem hastalığının tedavisi farklı olabilmektedir. Diş sıkmayı engelleyen ve gece kullanılan koruyucu plaklar ve ilaç tedavilerinden, açık eklem cerrahisine kadar uzanan bir tedavi yelpazesi bulunmaktadır. Bazı durumlarda en az girişimsel olan tedaviden başlanarak ilerlenebildiği gibi bazı vakalarda ise daha girişimsel yöntemler ilk sıraya alınabilmektedir.

Diş sıkması kaynaklı çene hastalıklarında öncelikle kasa bağlı sorunların çözümü ve hastanın diş sıkmaktan korunması sağlanmalıdır. Bu amaçla, antienflamatuar ve kas gevşetici ilaçlar, ısısal uygulamalar, gece koruyucu plak kullandırmak gibi başlangıç tedavileri uygulanmaktadır. Bunun yanı sıra kas içi ilaç uygulamaları da günümüzde popülerliğini artırmıştır.

Çene eklemi içerisinde basit tedaviler ile çözülemeyen ve hastanın günlük yaşantısını etkileyecek düzeyde artmış ağrı ve hareket bozukluğuna yol açan durumlarda, eklem içi yıkama (artrosentez), ve artroskopik lavaj gibi küçük girişimsel yöntemler tercih edilebilir. Daha şiddetli durumlarda açık cerrahi yöntemleri ile eklem içi ve çevresindeki düzensizliklerin giderilmesi gerekebilir